vertaling: Bert Meelker
De Boekerij, november 2015
Parijs 1936. Pierrot is zeven jaar als zijn moeder overlijdt aan tuberculose. Zijn Duitse vader vocht in de Grote Oorlog in de loopgraven en was de verschrikkingen nooit te boven gekomen. Toen zijn zoon een kleuter was, wierp hij zich voor een trein.
Pierrot verhuist naar Beieren, waar zijn tante Beatrix woont. Zij is de huishoudster van rijke mensen die een zomerhuis hebben boven op een bergtop: de Berghof. Eigenaar is meneer Hitler, een man voor wie Pierrot al gauw heel veel ontzag heeft. Voor zijn achtste verjaardag krijgt Pieter (zoals Pierrot nu genoemd wordt) een prachtig uniform cadeau, zoals de jongens van de Hitlerjugend dragen. Steeds meer raakt de jongen doordrenkt met het idee dat het Duitse volk superieur is en dat hij – als man – ver verheven is boven het vrouwvolk. Dat zijn beste vriend in Parijs een Joods jongetje was, wil hij niet meer aan denken. Pieter is trouw aan de Führer, ook als hij zijn tante daarvoor moet verraden. Maar als Duitsland de oorlog verliest, komt hij plotseling tot het inzicht dat hij is grootgebracht met de verkeerde ideologie.
De oorlog gezien door de ogen van een kind. John Boyne kwam in 2006 met de bestseller De jongen in de gestreepte pyjama, waarin naïeve nazizoon Bruno vriendschap sluit met een Joods jongetje. Beide boeken lijken sterk op elkaar. Ook Pierrot is naïef. Het kind weet natuurlijk niet beter: hij komt als zevenjarige aan op een afgelegen plaats, hunkert naar een vaderfiguur en wil dolgraag voor vol aangezien worden. Het kind wordt gebruikt als miniatuur-nazi en is als vanzelfsprekend trouw aan die ene machtige man. Het is onthutsend te lezen dat hij daarvoor de mensen verraadt die aardig voor hem zijn, met alle vreselijke gevolgen van dien. Ook hoe hij zich gedraagt tegenover vrouwen en tegenover mensen die in zijn ogen ‘lager’ staan dan hijzelf, is verschrikkelijk.
Het einde van het boek, en daarmee het inzicht van Pierrot in hoe afschuwelijk hij zich heeft gedragen, komt daarom nogal abrupt en is niet zo geloofwaardig. De allerlaatste switch in de plot is daarentegen verrassend en biedt weer hoop voor Pierrots toekomst.
Al met al is De jongen op de berg behoorlijk indrukwekkend en zeker de moeite waard om te lezen, al had het boek een beter uitgewerkt einde verdiend en zijn er wat historische foutjes. Geschikt voor lezers van veertien jaar en ouder.