Van Holkema & Warendorf, september 2016
Het is 1934. Arie woont in een grensdorp in Limburg. Thuis hebben ze het niet breed, want ze leven van ‘de steun’ omdat Aries vader geen werk heeft. Vandaar dat extra inkomsten van de smokkelarij heel welkom zijn. Aries vader smokkelt geregeld een zak met het ’vette goud’ (boter) de grens over, al is oma daar fel op tegen. Op een dag gaat het dan ook mis: vader wordt gesnapt en moet voor een aantal weken de cel in.
Leendert van de bakker bazuint rond dat de vader van Lisa de smokkelaars heeft verraden bij de douane. Arie kan en wil het niet geloven, want hij is heimelijk verliefd op Lisa. Volwassenen worden is ingewikkeld, ontdekt hij. Oma is weliswaar tegen smokkelen, maar om haar zoon vrij te krijgen, gaat zij toch met boter onder haar rokken de grens over. Bakker Chris lijkt mee te werken aan het smokkelen, maar is hij niet toch de verrader? En hoe zit het nou precies met zijn moeder? Is ze dood of woont ze in België?
In Smokkelkinderen wordt kleine gemeenschap waar Arie opgroeit sfeervol omschreven. Aries beste vriend Toon is de zoon van een grenswachter en dat is voor hun vriendschap amper een probleem. Arie zelf heeft een hoofd vol dromen: hij wil weliswaar mee op smokkeltocht, maar hij wil ook graag schrijver worden als hij groot is. Zijn meester steunt hem, geeft Arie zelfs een schrift en een potlood cadeau en leent hem boeken om verder te komen. Een barse oma met een klein hartje, zus Nelleke die geestelijk achter is en op haar veertiende nog in haar broek poept, en niet te vergeten de Flapper, zijn personages die het boek kleur geven.
Wel is Smokkelkinderen wat ‘vol’: enerzijds de spanning rondom het smokkelen en de vraag of er een verrader in het dorp is, anderzijds ontdekt Arie een geheim rondom zijn moeder. Ze zou overleden zijn, is hem altijd verteld. Beide thema’s worden beschreven en allebei krijgen ze te weinig aandacht. Rondom die verrader had het verhaal veel spannender en schrijnender gekund, maar het komt vrij gladjes allemaal in orde.
Neemt niet weg dat Smokkelkinderen een echte ‘Vriens’ is: een fijn en toegankelijk boek. Voorin staat een plattegrond van het dorp afgebeeld, zodat je je makkelijk een beeld kunt vormen van de omgeving waar Arie rondloopt. Smokkelkinderen is een prettig leesbaar historisch boek voor een grote groep lezers vanaf tien jaar.