Lemniscaat, februari 2022
Het is februari 1945. Omdat er in Amsterdam bijna geen eten meer is, wordt Hans door zijn ouders naar Texel gestuurd. Daar mag hij met zijn vriend Herman logeren bij een oom en tante van Herman, want op Texel is nog wel genoeg te eten. Hans heeft er absoluut geen zin in; hij wil veel liever bij zijn ouders en zijn kleine zusje blijven.
Eenmaal op Texel moet hij ontzettend wennen. Niet alleen aan het eten (want zijn lichaam is vast voedsel ontwend), maar ook aan Hermans tante en oom. Oom Jan is min of meer bevriend met een Georgische soldaat, terwijl de Georgiërs met de Duitsers meevechten. Iedereen met een Duits uniform aan is fout, vindt Hans.
Maar wat als de Georgiërs in april 1945 in opstand komen tegen hun Duitse collega’s? Honderden Duitsers worden door hen vermoord. Even viert heel Texel dat de oorlog voorbij is, maar niets blijkt minder waar.
‘Ozo,’ zeggen Hans en Herman vaak tegen elkaar, ‘Oranje Zal Overwinnen.’ Hun overzichtelijke wereldbeeld – alle Duitsers zijn slecht - kantelt op Texel. Voor Hans is het zelfs al dubieus dat tante hem verbetert als hij ‘moffen’ zegt. Zijn Hermans tante en oom moffenvrienden? Maar het is wel die Georgische soldaat die Hans helpt een stevig kistje te timmeren, zodat hij voedsel naar zijn familie in Amsterdam kan sturen. Hans schaamt zich, want zijn vader mag natuurlijk nooit te weten komen dat hij zich heeft laten helpen door de vijand. Al is het dan een vijand die gedwongen werd het leger in te gaan. Ook voelt Hans zich schuldig omdat hij op Texel genoeg te eten heeft, terwijl thuis waterige soep uit de gaarkeuken en tulpenbollen wordt gegeten. Hans’ innerlijke strijd wordt wel aangestipt, maar niet echt uitgewerkt.
Stamppot met kogels valt in twee stukken uiteen: de reis van Amsterdam naar Texel enerzijds en de ‘Russenoorlog’ anderzijds. Joyce Pool heeft haar huiswerk fantastisch gedaan; de omvangrijke research is uitgebreid verwerkt in het boek. De echte Hans is als jongen naar Texel gestuurd en maakte er het drama mee dat in de rest van Nederland na de oorlog nauwelijks bekend was. Het boek is interessant voor wie meer wil weten over de Russenoorlog op Texel en leest bovendien lekker weg. De personages komen wat minder goed uit de verf. Stamppot met kogels is geschikt voor lezers vanaf elf jaar.